Βιλάρ, Το πολύγαμο φύλο

E. Vilar, Το πολύγαμο φύλο. Τα αίτια της ροπής του άντρα στην πολυγαμία και η ευθύνη της γυναίκας

Περίληψη

Οι 3 βασικές αρχές για τη διαιώνιση του ανθρώπου είναι η αυτοσυντήρηση, η αναπαραγωγή και η προστασία των απογόνων για όσο τη χρειάζονται. Για την αναπαραγωγή και την προστασία οι άνθρωποι χρειάζονται ερωτικούς συντρόφους και αντικείμενα προστασίας αντίστοιχα. Και στα δύο αυτά ένστικτα το υπόβαθρο είναι η αγάπη. Πρόκειται όμως για 2 διαφορετικά είδη αγάπης.

Αντικείμενο προστασίας: Για να τραβήξει κάποιος τη φυσική μου ορμή για προστασία πρέπει: α. να είναι κατώτερος σωματικά· β. να είναι κατώτερος πνευματικά· γ. να μου μοιάζει (να αναγνωρίζω κάτι από τον εαυτό μου σε αυτόν). Τα ατελή αντικείμενα προστασίας ( που προκαλούν την «αγάπη προς τον πλησίον») στερούνται την προϋπόθεση γ. Απλώς υπολείπονται σωματικά (πχ άρρωστοι) ή πνευματικά και σωματικά (πχ ξένα παιδιά).

Ερωτικός σύντροφος: Εδώ οι προϋποθέσεις δεν συμπίπτουν με τις παραπάνω. Μεταξύ των συντρόφων χρειάζεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διαφορά στα ειδικά χαρακτηριστικά του φύλου (φυσικές ιδιότητες) και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ομοιότητα στα μη ειδικά χαρακτηριστικά του φύλου (ψυχικές ιδιότητες).

Η ερωτική αγάπη έχει παραμορφωθεί σε αγάπη προς τον πλησίον. Ποιός έχει κέρδος από κάτι τέτοιο; Αυτός που έχει τη δύναμη να το κάνει: οι γυναίκες. Δύναμη πάνω σε κάποιον έχει όποιος μπορεί να εξυπηρετήσει το ένστικτο του άλλου: ο άλλος θα κάνει ό,τι του ζητηθεί. Αν μια γυναίκα θέλει να απολαύσει τα προνόμια του αντικειμένου προστασίας πρέπει να έχει – ή να υποδύεται – σωματική και πνευματική κατωτερότητα. Οσόν αφορά τη σωματική κατωτερότητα, η γυναίκα μεγιστοποιεί τη διαφορά σωματικής δύναμης από τον άντρα. Ωστόσο τη μεγαλύτερη δύναμη αντίστασης του γυναικείου οργανισμού ο προστάτης ποτέ δεν την καταλαβαίνει: όταν φανεί ξεκάθαρα, αυτός θα έχει ήδη πεθάνει. Οσο για την πνευματική υστέρηση: Αντρες και γυναίκες γεννιούνται με τις ίδιες πνευματικές ικανότητες. Η απόκτηση χαμηλής νοημοσύνης, σε αντίθεση με την απόκτηση εξυπνάδας, δεν απαιτεί κόπο: δεν αποκτά κανείς χαμηλή νοημοσύνη, απλώς τη διατηρεί. Μια γυναίκα δεν είναι έξυπνη επειδή δεν θέλει να είναι (μερικοί άντρες το παρεξηγούν και νομίζουν ότι οι γυναίκες υστερούν πραγματικά).

Αντικείμενο προστασίας σημαίνει να σε φροντίζει και να συντηρεί ο άλλος. Ερωτικός σύντροφος σημαίνει να σε επιθυμεί. Οι περισσότερες γυναίκες δεν διαλέγουν ερωτικούς συντρόφους αλλά σιγουριά. Δεν μπορούν συνεπώς να αποτελέσουν τέλειους ερωτικούς συντρόφους. Κι οι άντρες, μην έχοντας άλλη επιλογή, παίρνουν μία από τις πολλές που καθημερινά ξαμολιούνται από τους γονείς τους για «υιοθεσία» αρκούνται σε κάποιον που είναι μισή αντικείμενο προστασίας, μισή ερωτικός σύντροφος. Γιατί όντως σε «υιοθεσία» καταλήγει το πράγμα: το «παιδί» φέρει στο εξής το όνομα του άντρα και ζει με τα δικά του λεφτά. Το «παιδί» αυτό όμως δεν πρέπει να εκδηλώνει μεγάλο σεξουαλικό ενδιαφέρον (και το καταφέρνει γιατί οι γυναίκες είναι πιο ψυχρές), αλλιώς θα χάσει τα προνόμιά του. Και όπως ένα παιδί δεν αγαπά τους γονείς του, απλώς τους χρειάζεται, έτσι και ο άντρας που «υιοθετεί» μια γυναίκα μπορεί το πολύ πολύ να υπολογίζει σε συμπάθεια και ευγνωμοσύνη, τίποτε άλλο.

Οι γυναίκες ασκούν εξουσία γιατί μπορούν να κυριαρχήσουν στη λίμπιντό τους. Κι η δύναμή τους είναι απαραίτητος όρος για τη λειτουργία εξουσιαστικών συστημάτων: μόνο άντρες που δέχονται τη γυναικεία εξουσία (πχ άντρες με οικογένεια) μπορούν να υποταχτούν τόσο εύκολα στη βία ενός συστήματος όπως ο φασισμός. Οι γυναίκες είναι πάντα λιγότερο αντίθετες στον πόλεμο γιατί δεν θα σκοτωθούν αυτές. Εκτός από τις κοπέλες που συμμετέχουν σε ακροαριστερά κινήματα, η μάζα των γυναικών δεν διακινδύνευσε ποτέ για κάτι ενσυνείδητα.

Συνέπειες: αιμομιξία, πολυγαμία σεμνοτυφία.  Οταν ο άντρας νιώσει πρώτη φορά το ένστικτο προστασίας για μια γυναίκα, το θεωρεί «πραγματική αγάπη». Εν τούτοις ερωτικό ένστικτο και ένστικτο προστασίας είναι ασυμβίβαστα όταν απευθύνονται στο ίδιο άτομο: είναι μία «αιμομιξία» που μπορεί να ωθήσει σε πραγματική αιμομιξία. Επιπλέον, για τη γυναίκα, ο εραστής που βρήκε με κριτήριο την ικανότητα του να είναι προστάτης, δεν είναι για πολύ καιρό ποθητός. Το ρόλο της ερωμένης το μεταχειρίστηκε ως δόλωμα: μόλις ικανοποιηθεί ο στόχος της «υιοθεσίας», η γυναίκα γίνεται ολένα και περισσότερο αντικείμενο προστασίας. Το ρόλο της ερωμένης τον αναλαμβάνει βασικά ξανά όταν απειλείται ο ρόλος της ως αντικειμένου προστασίας. Η πολυγαμία είναι συνεπώς η μοναδική διέξοδος για τους άντρες «υιοθετημένης» γυναίκας – εφόσον έχουν την οικονομική δυνατότητα. Τέλος, οι σύζυγοι «υιοθετημένων» αισθάνονται κάποια ενοχή για το σεξ. Εκδήλωση αυτής της σεμνοτυφίας είναι οι «αντρικές» συζητήσεις που καταλήγουν σε ηχηρό, απελευθερωτικό γέλιο.

Ερωτική αγάπη είναι ο προσδιορισμός μας από έναν και μόνο έναν Αλλον. Γιαυτό και είναι μονογαμική, ζηλότυπη και πιστή. Συνήθως οι λίγες γυναίκες που προτιμούν την αγάπη του άντρα και όχι την προστασία του, εγκαταλείπουν την προσπάθεια να διευρύνουν τον πνευματικό τους ορίζοντα (γιατί, λανθασμένα, πιστεύουν ότι αυτό απωθεί τους άντρες) κι έτσι τελικά δεν γίνονται τέλειοι ερωτικοί σύντροφοι.

Γυναικεία καταπίεση. Ο δυτικός κόσμος είναι μια μητριαρχία όπου οι άντρες υποδύονται τους πατριάρχες. Κανονικά η πατριαρχία σημαίνει ότι ο άντρας φροντίζει τη γυναίκα και – ως αντάλλαγμα – ρυθμίζει τη ζωή της. Οι γυναίκες χρειάζονται μόνο τη φροντίδα και όχι τη ρύθμιση, πείθουν όμως τους άντρες ότι καταπιέζονται, ώστε αυτοί να εξακολουθούν να τις φροντίζουν. Σε ιδιωτική βάση δεν μπορούν να τους πείσουν:  ο μέσος άντρας ξέρει ότι η γυναίκα μόνο σκλάβα δεν είναι στο αυτοματοποιημένο νοικοκυριό της, ότι πρακτικά εκείνη παίρνει τις οικονομικές αποφάσεις και αποφασίζει για τις κοινωνικές σχέσεις του ζευγαριού. Γιαυτό η εξαπάτηση του άντρα μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τα ΜΜΕ, τα οποία επαναλαμβάνουν καθημερινά ότι οι γυναίκες καταπιέζονται και οι άντρες καταλήγουν να το πιστέψουν. Οι προπαγανδιστές του μύθου της γυναικείας καταπίεσης είναι: α. επαγγελματίες των ΜΜΕ που χρειάζονται περισσότερο τις γυναίκες από τους άντρες, αφού τα ΜΜΕ ζουν από τη διαφήμιση, και στόχος των διαφημιστών είναι όσοι παίρνουν τις αποφάσεις για αγορά αγαθών, δηλαδή οι γυναίκες· β. διανοούμενοι που λόγω έλλειψης αρρενωπότητας έχουν ανάγκη να επινοήσουν κάποιον «αδύνατο» για να φαίνονται οι ίδιοι δυνατοί (υπεραναπλήρωση)· γ. κοινωνικοί αναμορφωτές που πιστεύουν πράγματι ότι οι γυναίκες καταπιέζονται: αυτή η πεποίθηση οφείλεται σε πνευματική ανικανότητα λόγω πλύσης εγκεφάλου από τις μητέρες τους.

Οσοι καταγγέλλουν την άνιση θέση της γυναίκας στο δυτικό κόσμο ερμηνεύουν επιλεκτικά τα δεδομένα: Παραπονιούνται για το χαμηλό ποσοστό γυναικών στην πολιτική αλλά αποσιωπούν ότι οι γυναίκες είναι η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος και μπορούν να εκλέξουν όποιον θέλουν· καταδικάζουν τη διπλή επιβάρυνση των εργαζομένων γυναικών (δουλειά-νοικοκυριό) αλλά αποσιωπούν ότι οι άντρες ξοδεύουν εξίσου πολύ χρόνο για το σπίτι (διεκπεραίωση διοικητικών, φορολογικών υποθέσεων, επισκευές … )· καταδικάζουν την ανισότητα στις αμοιβές αλλά αποσιωπούν ότι ελάχιστες γυναίκες συνδικαλίζονται ώστε να επηρεάσουν τους μισθούς· θεωρούν ότι οι γυναίκες έχουν τις πιο δυσάρεστες δουλειές (καθαρίστριες) αλλά αποσιωπούν ότι οι πραγματικά δυσάρεστες δουλειές γίνονται από άντρες: μεταλλωρύχοι, σκουπιδιάρηδες, νεκροθάφτες, ιατροδικαστές … )· θεωρούν ως απόδειξη της καταπίεσης το ότι οι περισσότεροι πελάτες των ψυχαναλυτών είναι γυναίκες αλλά αποσιωπούν  ότι περισσότερο αυτοκτονούν οι άντρες.

Αν οι γυναίκες δεν θέλουν να ζήσουν αλλιώς, τις τοποθετείς στην ίδια κατηγορία με τους πλουσίους: ο τρόπος ζωής τους είναι δική τους επιλογή. Αν όμως δεν μπορούν να ζήσουν αλλιώς, τότε η μοναδική εξήγηση είναι η ψυχική τους κατωτερότητα.

Οι γυναίκες παραπονιούνται ότι οι άντρες τις βλέπουν ως ερωτικά αντικείμενα. Στην πραγματικότητα ένας άντρας πρέπει να έχει μεγάλη φαντασία για να θεωρήσει ένα πνευματικά κατώτερο ον ως ερωτικό σύντροφο. Το πραγματικό θύμα της αντρικής πολυγαμίας είναι οι άντρες: οι οικονομικά ισχυροί άντρες «κλέβουν» τις γυναίκες των φτωχότερων. Οι γυναίκες απαιτούν «πάθος» ενώ οι ίδιες είναι ψυχρές. Μιλούν για τρυφερότητα αλλά εννοούν προστασία. Οταν όμως ο άντρας νιώθει για τη γυναίκα εκείνο που περιμένει εκείνη από αυτόν – να σκέφτεται πρώτα απ’όλα τη δική της ευτυχία – δεν είναι ευτυχισμένος. Οσο οι γυναίκες δεν γίνονται αρκετά πολιτισμένες ώστε να μην εκμεταλλεύονται τους άντρες, η μόνη διέξοδος για τους άντρες είναι η πολυγαμία.

Esther Vilar, Das polygame Geschlecht (1974). Ελληνική έκδοση: Θυμάρι 1986, 143 σελίδες. Μετάφραση Κ. Καμμένου.  Το μοντέλο που περιγράφει η Βιλάρ το 1974 δεν είναι το απολύτως κυρίαρχο σήμερα.